İş Yerlerinde Deprem Öncesi Alınması Gereken Önlemler
Kimya Yüksek Mühendisi
B Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
Dört Mevsim Ortak Sağlık Güvenlik Birimi
Ülkemiz bulunduğu konum itibariyle aktif depremler yaşamakta ve büyük riskler barındırmaktadır. Türkiye nüfusunun yaklaşık üçte ikisi, halen aktif olan fay zonları üzerinde yaşadığından, ülkemizde en büyük afet tehditlerinden birinin deprem olduğu bilinmektedir. Ülkemizin yoğun bir deprem kuşağında yer alması ve zaman zaman oluşan deprem felaketleri sebebiyle insanlar, sadece fiziksel ve ekonomik zarara uğramakla kalmayıp, deprem sonrası bazı kalıcı psikolojik rahatsızlıklar da yaşamaktadır. İnsanların kendilerine veya yakınlarına karşı fiziksel ya da ruhsal tehdit algıladıkları doğal afet, kaza, terör eylemi gibi olayları travmatik durumlar olarak adlandırıyoruz. 2020 yılında Türkiye’de onlarca insanın hayatını kaybettiği Elazığ ve İzmir depremleri, hem evlerimiz hem de iş yerlerimizde depreme karşı alınması gereken önlemleri yeniden gündeme getirmiştir.
Olası depremlere evde, doğada, alışveriş merkezlerinde yakalanabilmesi ihtimali yanında iş yerlerinde yakalanma riski de çok yüksektir. İş yerinde deprem öncesinde, sırasında ve sonrasında alınan doğru aksiyonlar maddi ve manevi kayıpları önleyecektir.
İş Yerlerinde Deprem Hazırlığı
Depremler, önceden uyarmaz ve tahmin edilemezler. Bu yüzden, meydana geldiğinde, uygun adımları atmayı bilmek ve bu adımlara aşina olarak, çabuk ve güvenli hareket etmek önemlidir. Bir deprem sırasında oluşabilecek en büyük tehditlerden birisi enkaz düşmesidir. Ayrıca iş yerlerindeki dolap, masa sandalye gibi günlük mobilyalarımızın bile güçlü bir sarsıntıda binanız yıkılmasa bile risk oluşturabileceğini unutmayın. Eğer, bir işyeri ya da yerleşim yerindeyseniz, aşağıdaki uygulamaları hatırlamak uygun olacaktır.
Depremden Önce Alınması Gereken Önlemler Nelerdir?
- En az 72 saat yetecek kadar; sıcak tutacak kıyafetler, yiyecek ve sudan oluşan bir deprem kiti hazırlayın.
- Yerel acil müdahale yetkilileri tarafından yürütülecek, bir planlama toplantısı organize edin.
- Alınacak hasarı minimuma indirmek için çalışanlarınızın “İlk Yardım Eğitimi” ve “Acil Durum ve Kriz Yönetimi” eğitimlerini almasını sağlayın.
- Toplanma bölgesi belirleyin.
- Tüm çalışanların deprem çantası hazırlamasını sağlayın.
- Devrilebilecek, düşebilecek veya kırılabilecek nesneleri önceden tespit edin.
- Masa ve dolap gibi ağır eşyaları mutlaka duvara sabitleyin.
- Bina yapısını güçlendirmek için aksiyon alın.
- Deprem planı oluşturun ve tatbikat yapın.
- Merdiven ve çıkışlarda koli ve benzeri eşyaların bulunmadığından emin olun
Bir Deprem Sırasında Yapılması Gerekenler Nelerdir?
- Bina içinde kalın.
- Hemen sığınabileceğiniz ağır bir masa ya da sandalye arayın veya bir kapı çerçevesinde ya da duvar içine karşı yerinizi sağlamlaştırın.
- Pencerelerden en az 4,5 metre uzakta durun.
- Kımıldamayın. Eğer sarsıntı, masa ya da sandalyenin sallanmasına yol açıyorsa, onlarla birlikte hareket ettiğinize emin olun.
- Panik yapmamaya çalışın. Düşüncelerinizi organize edin. Mümkün olduğunca net düşünün ve depreme eşlik edebilecek sesleri ve görüntüleri öngörmeye çalışın.
- Elektrik kesintisine, yangın veya asansör alarmlarına, sprinkler sisteminin başlamasına şaşırmayın, hazırlıklı olun.
- Kırılan camların, çatlayan duvarların ve düşen cisimlerin seslerini duymaya hazır olun.
- Tüm bu seslerin bir uyarı olduğunu düşünerek, panik yapmadan soğukkanlı olmaya çalışın.
- Pencerelerden uzaklaşın ve büyük kolonların yanında durmaya çalışın.
- Merdivenlere yönelmeyin. Depreme asansörde yakalandıysanız en yakın kat düğmesine basarak asansörü terk edin.
- Hayat üçgeni oluşturarak “çök – kapan - tutun” hareketiyle kendinizi koruyun. Çöküp sağlam bir nesnenin yanına veya altına geçin. Ensenizi ve başınızı düşen cisimlere karşı korumak için kapanın. Deprem bitene kadar nesneye tutunun.
- Artçı sarsıntılar için hazırlıklı olun.
Bir Depremin Hemen Sonrasında Atılması Gereken Adımlar Nelerdir?
- Artçı sarsıntılara karşı, depremden sonra birkaç dakika daha “güvenli” yerinizde kalın,
- Gerekli olmadıkça ve yetkili kişiler tarafından söylenmedikçe, yakın çevrenizi tahliye etmeye ya da terk etmeye çalışmayın.
- Yaralanmaları kontrol edin, gerekli ilkyardımı uygulayın. Şokta ya da duygusal sıkıntı içinde olanları teşhis edin ve yardımcı olun.
- Hayatta kalma planınızı uygulayın. Kurtarma ekibinin gecikmesi bekleniyorsa, geçici bir barınak oluşturun.
- Merdivenleri, binadan çıkış talimatı verildiğinde kullanın.
- Sarsıntı geçtikten sonra sakin olun, yaralanıp yaralanmadığınızı kontrol edin.
- Gaz borularının hasar görmesi nedeniyle, deprem sonrası yangın çıkabilme olasılığını göz önünde bulundurun.
- Emniyet tedbirleri alındıktan sonra deprem çantanızı yanınıza alarak binayı kontrollü, sakin ama hızlı şekilde terk edin ve toplanma bölgesine gidin.
- Enkaz altında kaldıysanız paniklemeyin, enerjinizi kontrollü kullanın. Kurtarma ekipleri geldiğinde ellerinizi ve sesinizi kullanabiliyorsanız ses çıkarın.
Sonuç olarak Türkiye gibi deprem kuşağında yer alan bir ülkede yaşıyor olmanın bilinci ile depreme karşı bilinçli ve hazırlıklı olmak yapılabilecek en doğru çalışmadır. İş yerlerimizde de bu önlemleri almak, çalışanlarımıza bu konuda eğitimler vermek ve sık sık tatbikat yaparak bu bilinci açık tutmak faydalı olacaktır. Geçmişte olduğu gibi gelecekteki olası depremlerde de can ve mal kayıplarının olmaması için tedbirler son derece önemlidir.