İş Sağlığı Ve Güvenliğinde İlk Kademe Amirleri Kazanmanın Önemi Ve Disiplin Uygulamaları 

 

Eralp Doğanalp

A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı 

Ziraat Mühendisi 

eralpdoganalp@merihasansor.com

Ülkemizde iş güvenliği konusunda gelişim süreci hepimizin bildiği gibi 2012 yılında yürürlüğe giren 6331 Sayılı İş Güvenliği Kanunu’yla beraber önemli bir ivme kazandı. Bu kanunun yürürlüğe girmesiyle beraber ülkemizdeki çoğu işletmede daha önce uygulanmamış olan risk değerlendirme süreci, acil durum yönetimlerinin uygulanması, çalışan sağlığının sistematik bir şekilde kontrolü ve buna benzer birçok iş güvenliği tedbiri zaman içerisinde işyerlerinde uygulanmaya başladı. Artık iş güvenliği işletmelerde bir zorunluluktan ziyade her gün gelişim göstermesi beklenen ve planlanan değerli bir kültür olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bir işyerinin iş güvenliği performansı en basit şekilde nasıl iyileştirilebilir? İş güvenliğinde liderlerin önderliği o iş yeri için en temel unsurdur. Çalışanlarının sadece iş güvenliği uzmanı tarafından yılın belli dönemlerinde eğitim aldığı bir işletme düşünelim. Bu işletmenin çalışanları aslında tüm mesailerini ilk amirleriyle etkileşim içerisinde geçirmektedir. 

Prof. Henry Minztberg’in yapmış olduğu çalışmalarda ilk amirlerin çalışanlar üzerindeki etkisi şu şekilde tespit edilmiştir;

ROL MODEL KATEGORİSİ

18-30 YAŞ

30 YAŞ ÜZERİ

Aile bireyi

%40

%46

Öğretmen veya koç

%26

%14

Yönetici

%7

%23

Dini lider

%11

%8

Siyasi lider

%4

%4

Eğlence dünyasından rol model

%2

%0

Emin değilim/diğer

%7

%4

 http://www.henrymintzberg.com/

Özellikle 30 yaş üzeri çalışanlar ilk amirlerinin örnek davranışlarından yüksek oranda etkilenmektedir. 

İşletmelerin iş güvenliği performanslarını artırabilmeleri için ilk amirlerin kazanılması ve bu konunun önemi hakkında eğitilmeleri çok önemlidir. Özetle ilk amirlerin aşağıdaki başlıklarda bilinçlendirilmesi ve eğitime tabi tutulması önemlidir; 

VİZYON

  • İlk kademe amirler iş güvenliği konusundaki kurumsal vizyonu sözleri ve davranışlarıyla iletmelidir,
  • İlk kademe amirler iş güvenliği konusundaki yeni fikirleri değerlendirme ve kabul etme isteğini sergilemelidir,
  • İlk kademe amirler ekiplerindeki diğer çalışanların kendi davranışlarındaki hatalarının başkalarının zarar görmesine sebep olabileceği düşüncesini aşılamalıdır.

KREDİBİLİTE (GÜVENİLİRLİK)

  • İlk kademe amirler iş güvenliği kurallarını uygulama konusunda tutarlı ve adil davranmalıdır,
  • İlk kademe amirler taahhütleri yerine getirmelidir,
  • İlk kademe amirler başkalarına karşı ciddi ve saygılı olmalıdır,
  • İlk kademe amirler çalışanların sağlığı konusunda şahsen özen göstermelidir,
  • İlk kademe amirler çalışanlara karşı davranışlarıyla örnek olmalıdır,
  • İlk kademe amirler ekiplerindeki çalışanların güvenliğini tehlikeye düşürebilecek talimatları asla vermemelidir.

AKSİYON ODAKLILIK

  • İlk kademe amirler iş güvenliği sorunlarının çözülmesinde ısrarcı olmalıdır,
  • İlk kademe amirler çalışanlara iş güvenliği sorunlarını ele alırken reaktif değil önleyici olmalıdır,
  • İlk kademe amirler iş güvenliği geliştirme fırsatlarını değerlendirmelidir.

İLETİŞİM

  • İlk kademe amirler çalışanlara verecekleri bilgiler olumsuz olsa bile kişileri iş güvenliği konusunda zamanında bilgilendirmeli ve uyarmalıdır,
  • İlk kademe amirler çalışanlara fikirlerini sormalıdır,
  • İlk kademe amirler çalışanlara iş güvenliği kurallarının neden uygulandığı konusunun da çalışanları bilgilendirmelidir,
  • İlk kademe amirler yapıcı iletişim dili kullanmalıdır.

GERİ BİLDİRİM VE TAKDİR

  • İlk kademe amirler çalışanların iş güvenliği konusundaki katkılarını diğer çalışanların önünde takdir etmelidir,
  • İlk kademe amirler bir çalışanına olumsuz geri bildirim vereceği zaman uygun şartlarda ve birebir durumdayken bildirimini vermelidir.

Liderler kurum kültürünü nasıl değiştirir?   

Liderin neyi farklı yaptığı Kurumsal iklim 

Takipçilerin davranışlarının değişmesi                       Kültürün oluşması

Disiplin uygulamaları;

İşyerlerinin iş güvenliği yönetiminde yapabilecekleri iyi uygulamalar arasında yer alabilecek düşündüğüm bir diğer konu disiplin ve ödüllendirme prosedürleridir. Öncelikle işyerleri kendine özgü iş güvenliği altın kurallarını çalışanlarına güçlü bir biçimde duyurmalı ve kuralların uygulanıp uygulanmadığını denetlemelidir. Disiplin cezası uygulamasına karar verilmeden önce yapılanın hata mı (kasıt yok) yoksa ihlal mi (kasıtlı davranış) olduğuna karar verilmelidir. Çalışanın bu davranışını daha önce yapıp yapmadığını ve bu kural ihlalini hangi amaçla yaptığı değerlendirilmelidir.  Bir disiplin cezası verilmeye karar verildiyse kararda tutarlı olunup olunmadığı, bu hatayı yapan diğer çalışanlara da aynı uygulamanın yapılıp yapılmadığından emin olmak önemlidir. Çalışanlar adil davranışların uygulanmadığı işyerlerinde iş güvenliğini bir ceza sistemi olarak algılayacaklardır.

Disiplin yönetiminde unutulmamalıdır ki, 

  • İnsanlar bir davranışı o davranışın avantajlarını elde etmek için yapar,
  • Bir işi riskli yapmak genellikle daha kolaydır,
  • Riskli davranışların baskı gördüğü ve uygunsuz karşılandığı bir mahalle kültürü yaratmak çok önemlidir.

İşyerlerinde disiplin uygulamaları kadar örnek davranış gösteren çalışanların ödüllendirilmesi de iş güvenliği kültürünün oluşması için önemlidir. Ödül kriterlerine, hangi dönemlerde verileceğine ve ödüllerin adil bir biçimde verilebilmesi için bir komisyon oluşturulmasına iş yerleri karar verecektir.