Mesleki Sorumluluk Sigortasında  Nelere Dikkat Edilmelidir?

Av. Zeynep tepegöz

Türkiye ASFED Vekili

 

MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASINDA

 NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

 Mesleki Sorumluluk Sigortası Nedir?

Mesleki sorumluluk sigortası avukat, muhasebeci, mali müşavir, eczacı, doktor gibi bazı mesleklerin icrası sırasında yetersiz ve hatalı işlemler sonucunda üçüncü kişilere verilecek zararların tazmini için kullanılan bir sigorta türüdür. Avrupa Birliği uygulamaları kapsamında yasal düzenlemeler ile bir kısım meslekler yönünden zorunlu hale getirilmiştir.16 Mart 2006 tarihli 26110 Resmi Gazete’de yayınlanan “Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Hakkında Tebliğ” halen yürürlüktedir. Bu tebliğ tüm mesleki sorumluluk sigortalarına ilişkin genel hükümleri düzenlemektedir.

Asansöre Verilen Bakım, Onarım ve Servis Hizmeti Yapan Firmalar Yönünden Zorunlu Mudur?

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın “Asansör İşletme ve Bakım Yönetmeliği”, Resmi Gazete’nin 6 Nisan 2019 tarihli sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.  Yönetmeliğin 13. maddesine  göre “TS 12255:Yetkili Servisler-Asansör Bakım Servisleri İçin Kurallar standardı kapsamında TSE Hizmet Yeterlilik Belgesine sahip olması zorunlu olan yetkili servisler tarafından asansöre verilen bakım, onarım ve servis hizmeti ile ilgili olarak mesleki hata ve/veya ihmaller nedeniyle bina sorumlusunun ve diğer üçüncü şahıslar tarafından ileri sürülecek zarar ve ziyan taleplerini karşılamak üzere en az 500.000 TL tutarında mesleki sorumluluk sigortası yaptırması zorunludur.

 Zorunluluğa Uyulmaması Halinde Yaptırımı Var Mıdır?

6 Nisan 2019 tarihli “Asansör İşletme ve Bakım Yönetmeliği”nin 21. Maddesine göre yönetmeliğin düzenlenmesinden 12 ay sonra yürürlüğe gireceği düzenlendiğinden, mesleki sorumluluk sigorta zorunluluğu 06.04.2020 tarihinde başlayacaktır. Aynı yönetmeliğin 17. Maddesine göre bu Yönetmeliğe aykırı hareket eden asansör monte eden veya onun yetkili servisine, bina sorumlusuna veya kat maliklerine ve asansör yaptırıcısına 1705 sayılı Kanunun 6. maddesinde öngörülen idari para cezası uygulanır hükmü düzenlenmiştir. Zorunluluğa uyulmadığı taktirde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca yapılacak tespit ya da şikayet üzerine Kanun uyarınca  Bakanlıkça alınan kararlara ve düzenlemelere aykırı hareket edenlere, tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın, beş yüz Türk Lirası’ndan yirmi bin Türk Lirası’na kadar idarî para cezası verilir.

 Mesleki Sorumluluk Sigortası Kapsamı Nasıl olmalıdır?

  • Mesleki Sorumluluk Sigortası poliçesinde sigortanın konusunun açıkça yazılması gerekmektedir. Sigortanın kapsamı; sigortalının 06.04.2019 tarih ve 30737 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Asansör İşletme ve Bakım Yönetmeliğinde çerçevesi çizilen mesleki hizmetleri kusurlu olarak gereği gibi yerine getirmemesinden dolayı doğacak zararlar nedeniyle 3. kişilere verebilecekleri zarar taleplerini teminat altına almaktadır. Sigortacı sigortalısının (yetkili asansör firması) mesleki faaliyeti sonucunda ortaya çıkabilecek maddi ve bedeni zarar karşısında üçüncü şahıs mağduriyetini gidermektedir. Mesleki sorumluluk sigortası ile sınırları belirtilen mesleki faaliyetin ifası sırasında aşağıdaki zararlar teminat altına alınmaktadır.
  • Sözleşme süresi içinde meydana gelen olay sonucu doğan ve tazmini sözleşme süresi içinde veya sonradan talep edilebilen zararlar,
  • Sözleşme yapılmadan önce veya sözleşme yürürlükteyken meydana gelen bir olay nedeniyle sadece sözleşme süresi içinde sigortalıya karşı doğabilecek taleplere karşı sözleşmede belirtilen miktara kadar verilen teminatlar. Teminat miktarı bu yıl için en az 500.000 TL olup yönetmelik hükümlerine göre her yıl o yıl tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranı kadar artırılacaktır.

Mesleki Sorumluluk Sigortası Teminatı Dışında Kalan Haller Nelerdir?

Mesleki sorumluluk sigortası teminatı içinde kalan haller sözleşmenin yapıldığı sigorta şirketleri tarafından hazırlanan poliçelere göre farklılık arz etmekle birlikte teminat dışı kalan haller genel özellik arz etmektedir ve ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir. Buna göre, aşağıdaki haller teminat dışında kalmaktadır.

- Sigortalının poliçede belirlenmiş ve sınırları hukuk ve etik kurullar ile tespit edilen mesleki faaliyeti dışındaki faaliyetlerinden kaynaklanan tazminat talepleri,

- Sigortalı tarafından mesleki faaliyet sırasında kasten ifa olunan her türlü olay veya davranışlar,

- Poliçede belirtilen mesleki faaliyetin ifası sırasında sigortalı veya çalıştırdığı kişiler tarafından alkol, uyuşturucu veya narkotik madde kullanılması sonucunda meydana gelen olaylar.

Zorunlu Asansör Yetkili Servis Meslek sorumluluk sigortalarına baktığımızda hangi asansörlere verilen bakım, onarım hizmeti, hangi bakım ve onarım hizmetlerinin ifası sırasında doğan zararların teminat dışı kapsamda kalmadığının açıkça yazılması gerekmektedir.

Öncelikle hangi asansöre verilen bakım hizmetinin cevabı olarak asansör Yönetmeliği’nin 2014-33/AB kapsamında veya 95/16/AT kapsamında monte edilmiş olan veya TS EN 81-80 standartı esas alınarak güvenlik seviyesi arttırılmış olan asansörlere verilecek bakım ve onarım hizmetleri için teminat sağladığının açıkça yazması gerekmektedir.

Diğer husus  hangi bakım hizmetleri konusunda sigorta poliçeleri arasında farklılık olmasına karşın en genel koşul teminatın geçerli olabilmesi için verilen bakım hizmetlerinin asansör monte eden tarafından hazırlanmış olan bakım kılavuzunda yer alan talimatlara ve güncel TS EN 13015 Asansör ve Yürüyen Merdivenlerin Bakımı, Bakım Talimatları için kurallar standardında belirtilen gerekliliklere göre yapılması, bu kriterleri sağlamayan veya ayda bir bakımı yapılarak bakım föyüne işlenmemiş asansörlerden kaynaklanan tazminat taleplerinin teminat kapsamı dışında olmasıdır.

Diğer Teminat Dışı Haller Nelerdir?

-Sigortalının yazılı sözleşme olmadan yaptığı işler,

-Asansör üretimi ile ilgili riskler,

-Kırmızı etiketli asansörlerin kusurlu, hafif kusurlu veya kusursuz hale getirilmesinden önce kullanılmasından kaynaklı kazalar sonucu sigortalıya yöneltilecek tazminat talepleri,

-Asansör montajı, asansör yerinin değiştirilmesi sırasında,

-İtfaiye tarafından yapılan kurtarma çalışmaları sırasında,

-Asansör kuyusunun dış bölümlerinin temizlenmesi sırasında,

-Taşıyıcı/kabin iç kısmının temizlenmesi sırasında doğabilecek zararlar.

Bazı sigorta poliçelerinde tahrik ünitesi, askı sistemi, taşıyıcı/kabin, durak kapısı ve/veya asansör güvenlik aksamlarının değişimi ile asansör kumanda sisteminde yapılan değişikliklerden doğan zararlar teminat dışı bırakılmıştır. Bazı sigorta poliçelerinde ise asansörün montajı bitmiş ve faaliyete alınmış bir asansör olması, bu faaliyetlere başlamadan önce asansörlerin devre dışı bırakılması, faaliyet gerçekleştirecek kişilerin sigortalı çalışan olması ve mevzuatta belirtilen yeterlilik belgesine sahip olması, çalışmalar yapılırken yönetmelikte belirtilen tüm önlemlerin alınması  ön şartına bağlı olarak teminat kapsamına alınmıştır.

Genel hükümlere ilişkin tebliğde teminat dışı kalan haller, tazminat talepleri ve ödemeler ayrı ayrı düzenlenmiştir. Ancak, Bunların aksinin taraflar arasında sözleşme ile düzenlenerek sigorta kapsamına alınabileceği belirtilmiştir.

 Teminat Dışı Kalacak Haller

Buna göre, aksi sözleşme ile kararlaştırılmadığı taktirde teminat dışı kalan haller aşağıdadır.

-Herhangi bir bilgisayar esaslı veya elektronik ortamda saklanabilir yazılı, basılmış veya çoğaltılmış belge kaybı veya sigortalının gözetim ve kontrolüne bırakılmış bilgi ve malzeme kaybı,

-TC. Mahkemeleri haricinde bir mahkemede açılan tazminat davaları ve tahkim,

-Her türlü haksız rekabet.

Aksi sözleşme ile kararlaştırılmamış ise teminat dışında kalan tazminat talepleri aşağıda sayılmıştır.

-Her türlü mülkiyet hak ihlallerinden kaynaklanan tazminat talepleri,

-Her türlü çevre kirliliğinden doğan sorumluluklar nedeniyle yapılan tazminat talepleri,

-Niteliği ne olursa olsun,

i)herhangi bir nükleer yakıt veya bu yakıtın yanması sonucu oluşan nükleer atıktan kaynaklanan kirlilikten,

ii)radyoaktif, zehirli, patlayıcı, nükleer bileşimlerin veya parçalardan,

iii)Maddede tanımlanan kimyasal maddelerin varlığı, üretimi işlenmesi, satışı, dağıtımı, depolanması, bırakılması veya kullanılmasından doğan her türlü hastalıktan kaynaklanan tazminat talepleri,

-Bir sözleşmenin ifasına veya özel bir sözleşmeye dayanıp sigortalının yasal sorumluluk ölçüsünü aşan talepler,

-Manevi tazminat talepleri.

Aksi sözleşmede yoksa aşağıda yer alan ödemeler teminat dışında kalmaktadır.

  • İdari ve adli para cezaları dahil her türlü ceza ce cezai şartlar,
  • Sigortalının iflasına bağlı olarak ortaya çıkabilecek zararlar,
  • Sigortalı aleyhine cezai takibat yapılması halinde, bu takibattan kaynaklanan masraflar.

Mesleki Sorumluluk Sigortası’nda Sigorta Ettiren Ve Sigortalının Yükümlülükleri Nelerdir?

-Rizikonun gerçekleştiğini öğrenmesinden itibaren 5 gün içinde sigortacıya ihbar etmek,

-Sigorta sözleşmesi yokmuş gibi gerekli önlemleri almak ve bu amaçla sigortacı tarafından verilen makul talimatlara uymak,

- Sigortacının talebi üzerine olayın meydana gelişi, zararın gerçekleşmesi, tazminat yükümlülüğü, miktarı ile rücu hakkının kullanılmasına elverişli bilgi ve belgeleri vermek,

-Zarardan dolayı aleyhine hukuki veya cezai takibat başlatıldığı taktirde durumdan derhal sigortacıyı haberdar etmek,

-Sigorta konusu ile ilgili başka sigorta sözleşmesi varsa sigortacıya bildirmek,

 TAZMİNATIN ÖDENMESİ

Sigortacı talep edilen tazminat ve giderleri, hak sahibinin tazminata konu olay ve zarara ilişkin tespit tutanağı veya bilirkişi raporu ve poliçe ekinde yer alan gerekli diğer belgeleri eksiksiz olarak şirket merkez veya kuruluşlarına iletmesinden itibaren on beş iş günü içinde öder.

DEĞİŞİKLİKLER

Sözleşmenin devamı sırasında sigortacının izni olmadan rizikoya etki edici nitelikte değişiklik yapılması halinde sigorta ettiren veya sigortalı durumu sekiz gün içerisinde sigortacıya bildirmekle yükümlüdür. Durumun sigortacı tarafından öğrenilmesinden sonra sigortacının, sözleşmeyi yapmamasını veya daha ağır şartlarla yapmasını gerektiren hallerde sözleşmeyi feshetme veya prim farkı talep ederek sözleşmeyi yürürlükte tutma hakkı vardır.

Değişiklik, rizikoyu hafifletici veya daha az prim uygulamasını gerektirir nitelikte ise sigortacı bu değişikliğin yapıldığı tarihten sözleşmenin sona ermesine kadar geçen süre için hesap edilecek prim farkını sigorta ettirene geri verir.

TEBLİĞ VE İHBARLAR

Sigortalı veya sigorta ettiren tarafından bildirimler sigorta şirketinin merkezi veya sözleşmeye aracılık eden acenteye yapılır. Sigortacının bildirimleri de sigortalıya karşı yapılacaksa sigortalının, sigorta ettirene karşı yapılacaksa sigorta ettirenin son bildirilen adresine noter veya iadeli taahhütlü mektupla yapılır. Güvenli elektronik imza kullanılarak elektronik ortamda yapılan ve diğer tarafa ulaştığı kanıtlanabilen bildirimler de geçerli sayılır.

MESLEKİ FAALİYETE SON VERİLMESİ

Poliçeye konu mesleki faaliyete son verilmesi halinde sigorta sözleşmesi sona erer ve işlemeyen günlere ait primler sigorta ettirene iade edilir.

TİCARİ VE MESLEKİ SIRLARIN SAKLI TUTULMASI

Sigortacı ve sigorta adına hareket edenler bu sözleşmenin yapılması dolayısıyla sigortalıya ve sigorta ettirene ilişkin öğrendikleri mesleki sırların saklı tutulmamasından doğan zararlardan sorumludurlar.

YETKİLİ MAHKEME

Sigorta sözleşmesinden doğan anlaşmazlıklar nedeniyle sigortacı aleyhine açılacak davalarda yetkili mahkeme, sigorta şirketinin merkezinin veya sözleşmede aracılık eden acentenin ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir.

ZAMANAŞIMI

Sigorta sözleşmesinden doğan bütün istemler, alacağın muaccel olduğu tarihten başlayarak iki yıl ve sigorta Sigorta sözleşmesinden doğan bütün istemler, alacağın muaccel olduğu tarihten başlayarak iki yıl ve sigorta tazminatına ilişkin istemler her hâlde rizikonun gerçekleştiği tarihten itibaren on yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.

KLOZLAR VE ÖZEL ŞARTLAR

Genel şartların eki olan klozlar, genel şartlara göre daha özel düzenlemeler içerebileceği gibi, taraflar sigorta ettiren ve sigortalının aleyhine olmamak koşulu ile özel şartlar kararlaştırılabilir.