Tse: Piyasa Gözetimi Ve Denetimi Öncesi Eksiklikleri Tespit Etmek Mümkün

Kurulumu tamamlanan asansörün ilk tescil muayenesinde görülen eksiklikler, montaj firmalarına ceza olarak yansıyor. Peki bu cezalar nasıl önlenebilir? Türk Standardları Enstitüsü (TSE) Asansör Direktif Sorumlusu Ümit Sevim, son kontrolün yönetmeliğe uygun yapılması durumunda piyasa gözetimi ve denetimi öncesi eksikliklerin tespit edilebileceğini ve cezaların önlenebileceğini söyledi. 

Cezalara yol açan nedenlerle ilgili bilgi veren Sevim, standartlara uygun yapılan son düzenlemelerin takip edilmediğinden ve teknik dosyaların yönetmeliğe uygun hazırlanmadığından yakındı. 

HABER MERKEZİ–Kurulumu tamamlanan asansörün ilk tescil muayenesinde görülen eksiklikler, montaj firmalarına ceza olarak yansıyor. Bu cezaların önüne geçmek için standartlara uygun hareket etmek yeterli. 

Haber Asansörü dergisi olarak bu sayımızda, CE (Conformite Europeene) (Avrupa’ya Uygunluk) işareti özelinde, asansör sektörünün karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileriyle ilgili olarak özel bir dosya hazırladık. Asansör sektöründe faaliyet gösteren girişimcilerin akıllarındaki soruları, TSE Asansör Direktif Sorumlusu Ümit Sevim’e sorduk. 

CE BELGESİ VE ASANSÖR DÜNYASI 

Haber Asansörü: CE işareti yani Avrupa’ya uygunluk belgesi çokça kullanılıyor. Tam olarak ne anlama geliyor? 

Ümit Sevim: CE işareti AB’nin genel ürün güvenliği işaretidir. Sanayi ürünlerinin piyasaya arzında tüketicinin bilgilendirilmesi ve malların serbest dolaşımı için CE işareti taşıması gerekiyor. Asansör de dâhil olmak üzere pek çok sanayi sektöründe CE işaretlemesi üzerine direktifler bulunmaktadır. 

Haber Asansörü: CE İşareti sadece Avrupa pazarında satılacak ürünler için uygulanıyor. Bu tam olarak ne anlama geliyor?

Ümit Sevim: Tüketici açısından bakıldığında bir ürünü satın alacağı zaman veya bir asansörü kullanacağı zaman üzerinde CE işareti olması Avrupa Birliği yönetmeliklerine artık dolaylı yoldan da standartlarına uygun olduğunu gösteriyor. İnsan, çevre ve hayvan sağlığı için güvenli olduğunu gösteren bir işaret temelde. 

ASANSÖR GÜVENLİĞİNDE DENETİMLERİN ROLÜ 

Haber Asansörü: Ülkemizde asansör özelinde ürün güvenliği hakkında neler düşünüyorsunuz? 

Ümit Sevim: Son yıllarda piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerinin de artmasıyla birlikte önemli iyileştirmeler oldu. Asansör montajcıları da güvenlik komponenti üreticileri de mevzuatın farkında. Ürün güvenliği açısından Avrupa düzeyini yakalayacak bir standarta sahip olduğumuzu düşünüyorum.

BELEDİYELERDEKİ FARKLI UYGULAMALAR YÖNETMELİĞİ KAPSAMIYOR 

Haber Asansörü: Teknik dosyalarda karşılaştığınız sorunlar nelerdir? 

Ümit Sevim: Üreticinin ilgili teknik dosyayı yönetmeliğe uygun olarak oluşturması gerekiyor. Montajcı firmalar tescil işlemlerini ilçe belediyeleriyle yürütüyor. Belediyelerin dosya içeriği konusunda  yönetmelikten farklı içerikleri olabiliyor. Teknik dosyaların Asansör Yönetmeliği ve EN 81-20 standardının Ek B bölümüne uygun olarak hazırlanması gerekiyor.

SON KONTROL AŞAMASINDAKİ EKSİKLİKLERE DİKKAT

Haber Asansörü: Türkiye’de, asansörlerde CE belgelendirmesi süreciyle ilgili sorunlar var mı? 

Ümit Sevim: Son kontrol aşamasında eksikler var. Mesela, asansörün tasarımını yapan mühendisle son kontrolünü yapan mühendisin aslında uygulamada birbirinden bağımsız olması lazım; çünkü son kontrolünü yapan kişi, tasarımını da kendi yapıp montaj aşamasında görev alsa, kendi yaptığı işi denetlediği için orada tarafsızlıkla ilgili bir sıkıntı oluyor. Son kontrolün bağımsız mühendisler tarafından, firma bünyesinde gerçekleştirilmesi lazım. Bazen onunla ilgili sıkıntılar olabiliyor.

İLK TESCİL MUAYENESİ ŞART 

Haber Asansörü: Son kontroldeki sıkıntıyı nasıl değerlendiriyorsunuz? 

Ümit Sevim: Otomobil aldığımızda araçlar tescil muayenesine girmiyor. Üç yıl sonra ilk muayenesi var. Ama asansörlerde piyasaya arz edilmiş sıfır bir ürünün ilk tescil muayenesi gerekiyor. Normalde gerekmemesi lazım ancak sektördeki geçmişten gelen sıkıntılardan dolayı böyle bir kontrol mekanizması uygulanıyor

CE BELGESİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR 

Haber Asansörü: CE işareti alabilmek için firmaların hangi şartları yerine getirmesi gerekiyor?

Ümit Sevim: Asansör montajcısı kapsamında yönetmelikte uygunluk değerlendirme rotaları var. Üreticinin onlardan birisini seçmesi lazım. İlgili montajın onaylanmış kuruluş tarafından denetlenip belgelendirilmesi yapılıyor. O sadece asansöre özgü yapılıyor. Bir de seri üretim yapmasına imkân verecek kalite güvence modülleri var. Bu kapsamda da montajcı belge kapsamında bir yıl boyunca kendi gözetiminde istediği kadar montaj yapabiliyor. Farklı modülleri alabilmesi için de firmanın farklı yetkinliklere sahip olması gerekir.

ONAY SÜRECİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 

Haber Asansörü: Asansör özelinde CE belgesi onay süreci nasıl işliyor? 

Ümit Sevim: Başvuru süreci ile başlıyor ve başvuruda bulunan kişinin tüzel kişilik olması gerekiyor. Asansörün ilk kez piyasaya arz edilecek olması gerekiyor. Gerekli dökümanlar üzerinden ön değerlendirmesi yapılır ve eksiklikler varsa tespit edilir. Düzeltmelerin yapılmasından sonra Sanayi Bakanlığına bağlı ONTEK sistemi üzerinden başvuru süreci sistemde tanımlanıyor ve uzmanlar denetim için görevlendiriliyor. Asansörün muayene ve testleri uzmanlarca montaj sahasında gerçekleştiriliyor. Biz ONTEK sistemine bağlıyız. Avrupa ile ortaklaşa bir sistem şu anda yok. O da belki ilerleyen dönemlerde Avrupa Komisyonu tarafından kurulabilir. 

ONTEK AŞAMALARINA DİKKAT 

Haber Asansörü: Üreticilerin, montajcıların ve onaylanmış kuruluşların dikkat etmesi gereken noktalar nelerdir? 

Ümit Sevim: Onaylanmış kuruluşların ONTEK sistemindeki belgelendirme aşamalarını atlamaması gerekiyor. Çünkü o cezai hükümlere de tabii. Onaylanmış kuruluş tarafından üretim yeri, montajcının değerlendirilmesi aşamaları, buraların standarda veya yönetmeliğe uygun olarak denetlenmesi, yıllık kontrollerin zamanında yapılması ve çalışan personelin devamlılığının sağlanması gibi konular önemli. Üretici açısından ise mevzuatı ve standartların iyi takip edilmesi ile uygulanması önemli. Montaj firmalarında çalışan mühendis arkadaşlar sadece masa başında proje aşamalarında rol alabiliyor ve sahada  az bulunabiliyorlar. Sahaya ne kadar çok inerlerse, konuya dâhil olarak süreci daha iyi yönetebilirler. Mühendislerin sahada daha çok görev alması faydalı olacaktır. Asansörün bir de son kontrol aşaması var. Son kontrol formalarının standardın tüm maddelerini kapsaması ve ilgili son kontrolün de yetkin bir mühendis tarafından eksiksiz gerçekleştirilmesi şart.

ümit

Haber Asansörü: Yanlış belgelendirme durumunda süreç nasıl işliyor? 

Ümit Sevim: Bu tarz uygunsuzlukların önüne geçebilmek için ilgili montajcı firmanın uygulamış olduğu kalite yönetim sistemi baştan sona denetleniyor. Belgelendirme aşamasında tüm süreçler eksiksiz uygulanırsa aslında bu risk bertaraf edilebilir. Denetim sürecinin ardından gözden geçirme ve karar alma süreci var. Biz TSE olarak uygunluk değerlendirme komitesi üzerinden bu süreci yürütüyoruz. 

Haber Asansörü: Asansör imalatı ya da montajı yapan firmalar için CE markalaması yasal bir zorunluluk. Bu ne anlama geliyor?

Ümit Sevim: 2020 yılında Ürün Güvenliği Ve Teknik Düzenlemeler Kanunu yayımlandı. Kanuna göre piyasaya güvenli ürünlerin arz edilmesi zorunluluktur. Asansörler açısından ürün güvenliği Asansör Yönetmeliği ile güvence altına alınmıştır ve  yönetmeliğe uygunluk kanuni bir zorunluluktur. Üretici ve montajcı firmalar uymazsa Bakanlık tarafından piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetleri bakımından yaptırımlarla karşılaşırlar. 

Haber Asansörü: CE belgesi için asansör modüler uygunluk değerlendirme prosedürleri nelerdir? 

Ümit Sevim: Asansör Yönetmeliği kapsamında asansör ve güvenlik aksamlarının uygunluk değerlendirme süreçleri  ikiye ayrılmıştır. Asansörler açısından bakacak olursak, Modül B AB Tip İnceleme Modülü tercih edilmişse mutlaka üretim aşamasını kapsayan Modül E, Modül D veya Son Muayene modüllerinden birisi ile tamamlanması gerekir. Bir diğer uygunluk değerlendirme rotası Modül H1 Tam Kalite Güvence Modülü veya Modül G Birim Doğrulama Modülü olabilir. Asansör güvenlik aksamları için; Modül B AB Tip İncelemesi ile birlikte Modül C2 rastgele kontrol ile tipe uygunluk modülü veya Modül E Ürün Kalite Güvence Modülü tercih edilebilir. Ayrıca, Modül H Tam Kalite Güvence Modülü ile uygunluk değerlendirme süreci tamamlanabilir.