İşten Daha Önemli Bir Konu: İşyerinde Güvenlik Ve Sağlık İşaretleri
Dr. Ebru Görgü Kaya
Dört Mevsim Ortak Sağlık Güvenlik Birimi Kurucusu ve İşyeri Hekimi
İŞTEN DAHA ÖNEMLİ BİR KONU:
İŞYERİNDE GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ
İşin yapılışı sırasında, faaliyet veya durumu işaret eden her türlü uyarı yöntemleri güvenlik ve sağlık işareti olarak adlandırılmaktadır. Çalışanları ve ortamı kullanan diğer insanları uyararak iş güvenliğine katkı sağlayan bu işaretler hayatımızın bir parçası ve olmazsa olmazı haline gelmiştir.
Güvenlik işaretleri çok farklı formlarda olabilir. Levha şeklinde düzenlenen renkli işaretler, sesli ve/veya ışıklı sinyaller, sözlü iletişim yollarını kullanarak yapılan uyarılar ya da el–kol işareti yoluyla uyarılar kullanılmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi veren, tehlikelere karşı uyaran ya da talimat veren işaretleri öğrenmek normal yaşantımızda ve iş hayatımızda bizleri daha güvenli hale getirmektedir. Başlıca işaretlerin ifade ettiği anlamları ana başlıklar altında toplarsak yasaklayıcı, uyarıcı, emredici, acil çıkış ve ilkyardım işareti, bilgilendirme işareti olarak gruplandırabiliriz.
Yasak işareti; tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz bırakacak davranışları yasaklamakta kullanılır. Uyarı işareti ise aynı tehlikeli durumla ilgili uyarı yapmak için kullanılır. Emredici işaretler bu konuda daha keskin hatlar barındırır ve uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaretlerdir.
Acil çıkış ve ilk yardım işaretleri; acil çıkış için kullanılan yolları belirlemek veya kurtarma ile ilgili yol gösterici bilgiler vermek amacıyla kullanılır.
Bilgilendirme işaretleri; yukarıda bahsi geçen işaretler dışında işe özgü konularla ilgili hazırlanan ve konuyu daha iyi açıklamak ve yardımcı olmak adına kullanılan işaretlerden oluşur.
İşaret Levhalarının Sistematiği
Tüm işaret levhalarının bir sistematiği vardır. Geometrik şekiller, resimler, semboller piktogram ve renklerden oluşan gerektiğinde ek aydınlatmanın kullanıldığı bir düzenle hazırlanır. Sesli sinyaller insan sesi ya da yapay insan sesi kullanmaksızın, özel amaçla yapılmış bir düzeneğin çıkardığı ve yaydığı, belirli bir anlama gelen kodlanmış sesleri ifade eder.
İşverenler için bu konu ayrıca önemlidir çünkü işveren işyerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’nin 6. maddesinin (c) bendinin birinci fıkrasına göre yapılan risk değerlendirmesi sonuçlarına göre; çalışma yöntemleri, iş organizasyonu ve toplu koruma önlemleriyle işyerindeki risklerin giderilemediği veya yeterince azaltılamadığı durumlarda, güvenlik ve sağlık işaretlerini bulundurmak ve uygun şekilde kullanmak zorundadır. Bu konuda işverenin ihmaline bağlı oluşacak herhangi bir yaralanma ve ölüm işvereni yasal olarak sorumlu kılmaktadır.
Aşağıdaki tabloda yer alan hususlar güvenlik rengi kullanılan tüm işaretlere uygulanır.
Renk |
Anlamı/Amacı |
Talimat ve Bilgi |
Kırmızı |
Yasak işareti |
Tehlikeli hareket veya davranış |
Tehlike alarmı |
Dur, kapat, düzeneği acil durdur, tahliye et |
|
Yangınla mücadele ekipmanı |
Ekipmanların yerinin gösterilmesi ve ne olduğu |
|
Sarı |
Uyarı işareti |
Dikkatli ol, önlem al, kontrol et |
Mavi (1) |
Zorunluluk işareti |
Özel bir davranış ya da eylem Kişisel koruyucu donanım kullan |
Yeşil |
Acil kaçış, ilk yardım işareti |
Kapılar, çıkış yerleri ve yolları, ekipman, tesisler |
Tehlike yok |
Normale dön |
|
(1) Mavi:
(2) Floresan turuncu: |
Sadece dairevi bir şekil içinde kullanıldığında emniyet rengi olarak kabul edilir.
Emniyet işaretleri dışında sarı yerine kullanılabilir. Özellikle zayıf doğal görüş şartlarında bu renk çok dikkat çekicidir. |