Ar-Ge Faaliyetlerinin En Önemli Aktörü: “İnsan Kaynakları”

Yarının İhtiyaçlarına Bugünden Çözüm Üreten Mühendisler... Firmaların ulusal ve uluslararası piyasada varlıklarını devam ettirebilmeleri, sektörel rekabet üstünlüğü elde etmeleri ve getiri sağlamaları için teknolojiye ve insan kaynaklarına sürekli yatırım yapmaları gerekmektedir. Bu yüzden, Ar-Ge faaliyetleri tüm dünyada, verimlilik, inovasyon, ekonomi ve rekabet gücünün devamlılığı açısından oldukça önemlidir. Yıllar önce katıldığım bir eğitimde, şirketlerin insan kaynağındaki farklılıkların, rekabet avantajını nasıl yaratacağı konusu işlenirken; buluşlar yapan, önerileriyle ürünlerde üstünlük sağlayan kişilerin şirkete kazandırılması gerektiğini vurgulanmıştı. Bunun en temel nedeni ise firmaların yeni ürünler veya ürünleri geliştirme ihtiyacının sürekliliğinden kaynaklanmaktadır. Bu durumda şirketlerin araştırma-geliştirmeye ayırdıkları pay arttıkça, Ar-Ge personeline duyulan ihtiyaç da büyümektedir. 90’ların sonunda Türkiye’nin gündemine giren, başlarda ne olduğu pek de anlaşılmayan, kimilerine göre yeni ürün üretmek, kimilerine göre ise bilimsel çalışma olarak nitelendirilen Ar-Ge, bugün şirketler için vazgeçilmez faaliyet alanı haline geldi. Son yıllarda ‘Ar-Ge personeli’ adı altında yeni iş alanlarının oluşmasıyla, talebe bağlı olarak çalışan sayısı da hızla arttı. Buna bağlı olarak Ar-Ge alanlarında istihdam edilecek insan kaynağı için firmalar, farklı bir insan kaynakları politikası izlemeye başladı.  Yüksek Nitelikli İnsan Kaynağı Ar-Ge faaliyetleri bireylerin akademik eğitim ve yaratıcılığın, bilimsel bir ilerleme ve yaratıcılığa dönüşmesi temelinde şekillenmektedir. Bu sebeple Ar-Ge merkezi kurulumunda en önemli kriterlerden bir tanesi Ar-Ge merkezi personelinin niteliğidir. Bu noktada nitelik, Ar-Ge merkezi çalışanlarının sahip oldukları akademik eğitimdir. Mevzuat gereği Ar-Ge merkezi kurabilmek için minimum 15 teknik personelin (teknik lise ve üzeri eğitim dereceleri) bulunması gerekmektedir. Ar-Ge merkezinde yer alacak personelin, proje alanları ile ilgili bölümlerden mezun olması beklenmektedir. Denetlemelerde personel istihdamında dikkat edilen en önemli konu ise, personelin ağırlıklı olarak mühendislik eğitimi almış olması, yüksek lisans ve doktora mezunu çalışanların sayısıdır. Bu noktada Ar-Ge alanlarına istihdam edilecek insan kaynağının belirleyicisi olan insan kaynakları yönetimi görevinde de değişiklikler meydana gelmektedir. İnsan kaynakları, geleceğe odaklı olarak firmanın amaçlarını yerine getirecek yetenekli ve iyi motive edilmiş nitelikli personel sağlamak, bu personelin işten duydukları tatmini artırmak, yeteneklerini ortaya çıkarmak, performanslarını yüksek tutmak ve bu faaliyetleri mümkün olduğunca iş gücü maliyetlerini kontrol altında tutacak şekilde yapmaktır. Bu bağlamda özellikle günümüzde Ar-Ge işe alımlarında insan kaynakları, başarılı bir öğrenim geçmişi, iyi düzeyde yabancı dil bilgisi ve gelişmiş sosyal yetkinlikler aramaktadır. Ar-Ge Becerileri Nelerdir? Ar-Ge; hangi amaçla ve türde yapılırsa yapılsın karmaşık, bu nedenle adımlar halinde planlama, bütçeleme ve başka kişi ve birimlerle koordinasyon gerektiren bir süreçtir. Tüm dünyada, verimlilik, inovasyon, ekonomi ve rekabet gücünün devamlılığı açısından da oldukça önemlidir. Bu noktada ortaya çıkan sorular şu şekildedir; “Ar-Ge becerileri nelerdir?” ve “İnsan kaynakları, Ar-Ge alanına istihdam edilecek olan insan kaynağının yeterliliğini nasıl belirlemektedir?” Bu sorunun cevabını insan kaynakları alanına yıllarını adamış biri olarak şu şekilde cevaplayabilirim;
  • Bireyin, analitik ve eleştirel düşünme becerilerine sahip, kendini problem çözme konusunda geliştirmiş olması,
  • Öz motivasyon (kendi kendini motive etme) özelliğinin olması,
  • İyi bir takım oyuncusu olmak, aynı zamanda bağımsız çalışma becerisine sahip olması,
  • Zaman yönetimi konusunda başarılı olması,
  • İşi planlama, organize etme ve önceliklendirmesi
  • Bilgi toplaması ve işlemesi
  • Sektörden ve temadan bağımsız olarak teknolojiye meraklı olması ve kendi çalışma alanı olmak üzere teknoloji gelişmeleri yakından izlemesi
  • Yeni iş yapma biçimleri, farklı yöntem, teknik, araç ve yol haritaları oluşturmada yaratıcı ve yenilikçi olması
  • Takım liderliği takım içi ve dışı ilişki ve iletişimin sağlıklı biçimde yürütülmesi, Ar-Ge birimine istihdam edilecek olan insan kaynağında, insan kaynaklarının aradığı başlıca nitelikler arasında yer almaktadır.
Ar-Ge Faaliyetlerinin En Önemli Aktörü: “İnsan Kaynakları” Firmaların Ar-Ge merkezlerinin gelecek teknolojilere egemen olabilmesi ve etkin bir Ar-Ge yönetim sistemi oluşturabilmesi için öncelikle ilgili konularda nitelikli insan kaynağına sahip olması gerekmektedir. Bu doğrultuda, firmaların organizasyon yapılarını tekrar gözden geçirmeleri, diğer departmanlardan farklı bir insan kaynakları politikası tanımlanmaları ve bu politikaların başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için çeşitli yol haritaları hazırlamaları gerekmektedir. Sonuç niyetine; Yarının ihtiyaçlarına bugünden çözüm üreten mühendislerimiz, sadece şirketlerin değil toplumumuzun en değerli insan kaynağıdır. Firmalarda Ar-Ge önderliğinde gelişen teknoloji ve değişen dünyayla birlikte sadece insan kaynakları değil, firma içerisinde bulunan tüm departmanlar kendilerini teknolojik gelişmelere adapte etmeli, yol haritalarını ve planlarını yenileyerek çalışmalarına devam etmelidir.  Steve Jobs Kişisel bir bilgisayar, zekamızın bir parçası olarak bize destek olan araçtır” der. Dijitalleşen dünyayla birlikte gelecek her alanda oldukça heyecan verici…
Rasime Sazak

Merih Asansör Genel Müdür Yardımcısı